Qora akantoz — bu terining katta burmalarida (masalan, qo‘ltiq osti, qorin pastki burmasi, bo‘yin) qoramtir, baxmal tusli pigmentatsiya va ba’zida induratsiyalar bilan namoyon bo‘ladigan surunkali teri kasalligidir. U estetik nosozlik bo‘lishi bilan birga, jiddiy ichki kasalliklarning belgisi sifatida ham qaralishi kerak.
Qora akantoz sabablari va xavf omillari
Qora akantoz bir necha asosiy omillar ta’sirida yuzaga keladi:
- Insulin qarshiligi – organizmda insulin yetarli bo‘lsa-da, hujayralar uni to‘g‘ri qabul qilmaydi. Bu holat ko‘pincha 2-tip qandli diabet bilan yakunlanadi.
- Gormonal buzilishlar – tuxumdon kistalari, qalqonsimon bez yoki buyrak usti bezining faoliyatida muammolar.
- Dori vositalari va qo‘shimchalar – niacinning yuqori dozasi, kontratseptivlar, prednizolon va boshqa kortikosteroidlar.
- Onkologik kasalliklar – limfoma yoki oshqozon, ichak, jigar kabi ichki a’zolardagi malign o‘smalar bilan bog‘liq holatlar.
- Ortiqcha vazn (obezlik) – tana massasi indeksining ortishi bilan bog‘liq holda kasallik rivojlanish xavfi oshadi.
Diqqat!
Qora akantoz erkaklar va ayollar orasida keng tarqalgan bo‘lib, u ko‘pincha semizlik va 2-tip diabetga chalingan shaxslarda kuzatiladi. Shuningdek, bu holat oshqozon-ichak trakti o‘smalari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Belgilari
Qora akantoz quyidagi simptomlar bilan namoyon bo‘ladi:
- Tananing ma’lum joylarida qoramtir, pigmentatsiyalangan dog‘lar (bo‘yin, qo‘ltiq osti, qov qismi).
- Teri yuzasining qalinlashuvi, baxmallashuvi.
- Teri yuzasidan yoqimsiz hid va qichishish paydo bo‘lishi mumkin.
Odatda bu belgilar kasallik rivojlanayotganidan darak beradi. Ammo ayrim hollarda bu dori vositalari yoki oziq-ovqat qo‘shimchalari bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin.
Tashxis
Qora akantozni aniqlash uchun dermatolog to‘liq klinik ko‘rik o‘tkazadi. Quyidagi diagnostika usullari qo‘llaniladi:
- Dermatoskopiya – teri yuzasi strukturasini aniqlashtirish.
- Teri biopsiyasi – histologik tekshiruv uchun namuna olish.
Shuningdek, sabablari aniqlanmagan hollarda quyidagilar qo‘shimcha ravishda buyuriladi:
- Qon tahlili (umumiy va biokimyoviy)
- Qon glyukozasi darajasini aniqlash
- Ichki a’zolar UTT (UZI) tekshiruvi
Tekshiruvlar individual ravishda kengaytiriladi.
Qora akantozni davolash Toshkentda
Toshkentdagi mutaxassislar qora akantozni kompleks yondashuv asosida davolaydi. Asosiy yo‘nalishlar:
1. Asosiy sababni bartaraf etish:
- Vaznni nazorat qilish va parhezga rioya qilish
- Dorilar va qo‘shimchalarni bekor qilish
- Saraton kasalligi mavjud bo‘lsa, u bilan kurashish
2. Simptomatik davolash:
- Tashqi foydalaniladigan yumshatuvchi va namlovchi kremlar
- Retinoidlar va antibiotiklar (shifokor ko‘rsatmasiga ko‘ra)
- Lazerli kosmetik muolajalar – pigment dog‘larini estetik jihatdan bartaraf etishda samarali
Toshkentda qora akantoz uchun dermatologik yordamga muhtojmisiz?
Agar sizda yuqorida sanab o‘tilgan alomatlar mavjud bo‘lsa yoki terida qoramtir dog‘lar paydo bo‘layotganini sezsangiz, bu o‘z-o‘zidan o‘tib ketmaydi. Sizga malakali dermatolog ko‘rigidan o‘tish tavsiya qilinadi. Qora akantozni erta bosqichda aniqlash va davolash — sog‘lig‘ingiz va tashqi ko‘rinishingiz uchun muhim qadamdir.
